Tian Zairel Aikun Mu Kadawt Ka Ta/Far
By: Lewis Cung Cinzah
Voikhat cu khuate pakhat ah a fel ngai mi fimthiamnak lei ah siseh, biaknak lei ah siseh an khuami nih an bochan i an upat ngai mi tlangval pakhat amin ah Cung Cung timi a rak um. A umnak hi khuate a si bantukin Cung Cung hi biaknak lei lawng siloin cozah he pehtlai in sianginn lei zong ah siang cachim tiang in an hman mi a si. Khuate kan ti cu an khuachung in cataang sang a phan mi le siang cachim a ttuan mi hna hi an tlawm ngai caah khua dang in siang cachimtu ding ah kyiang saya/sayamah te hi rak thlah piak an sitawn. Cung Cung te khua zongah hin amah Cung Cung pakhat lawng bak cu fimthiamnak lei ah bochan mi le toh mi a si caah voitampi cu amah lawng nih rian atei ve tawn lo. Cucaah Cung Cung bawmtu dingah tiin khua dang in siang cachim sayamah pakhat a si mi amin ah Parte timi cu cozah lei nih an rak thlah piak.
Nikhat cu Parte cu Cung Cung te khua a rak phan ding a si i Cung Cung nihcun va don ding khi a si. Cung Cung thinlung ah a um mi cu ka caah bawmtu ding in an rak thlah mi sayamah nute hi ai dawh hngamaw a fel hngamaw ti hi zan it kho lo tiang in a ruat cang. Tikcu le caan cu a hung liam thluahmah i Cung Cung nih Parte don ding ni le khua cu a hung phan. Cung Cung cu Parte don ding ahcun an khuatlang lei panh in a hun i thawh cuahmah ve. Tlawmpal a thut ah khin Parte cu zaang uai ngai khin Cung Cung te khuatlang cu a rak phan…Cung Cung nih cun hla nawnte khin Parte cu a hei hmuh… amui fiang in a hmuh hlan ah khin a lam kal ning le a thil hrukning te hna ahmuh caangka bakin Cung Cung cu a cuai colh ko. Parte cu duhsah nawnte khin a vunra thluahmah i Cung Cung sin cu arak phan…Cung Cung nih cun Parte cu “kan khua i siang cachimtu ding ah rak thlah mi cu nangmah hi na si maw?” tiah mirh nawn te khin avan hal i sayamah nute zong nih cun Cung Cung a hmuh le cangka in a dam dih mi a thabaatnak vialte mithmai he ‘aw ka si ko’ tiah a van ti ‘nadam ko lo maw’? an van i ti veve i an kut an i tlaih bak ah khin an pahnih in dat nih a laih veve mi hna bantuk khin an thinlung cu aum i an lakkar ah duhnak meikhu a khu thlauhmah ai…Cung Cung nih cun amah le amah cu theihternak (introduce) avan i tuah i “kei ka min cu Cung Cung ka si, kan khua ah keimahte lawng hi siangcachim ka si avan ti vial ah khin sayamah nute zong nih cun “kei ka min cu Parte ka si khatlei khua i aum mi ka si i nan khua ah siang cachimtu ding ah cunglei in thlah mi ka si” avan ti ah khin aning a zak pah i a hmai cu apple hmin mi te bangkhin a hung sen thluahmah… Cung Cung nih cun “a si ahcun hmunkhat ah rian kan ttuan tti ne la cu” avan ti i Parte nih alung thin chung in Cung Cung he hmunkhat rianttuan ti lai ding aruah i ai lungsi tuk mi cu amit hmai ah a hung lang i a ning a zak ngaingai manh…
Cuticun an khua tlangthluan cu kal tak in Cung Cung te inn lei tu an panh thluahmah…Cung Cung te chungkhar hi minung kho khuasa kho an si ve. Aruang cu chan tiluan nih a hun phanh ve hna i a unau pawl hi ramdang an phan pah ngawt dih ve i a mahte lawng hi a nu le pa zohkhenhtu ding ah inn an hngahter mi a si. Cozah rian he dangkhat, biaknak lei rian he dangkhat a si tikah khual a tlawn le a um lo a tam caah hin a nu le a pa le leh a chung khat dang zong nih hin asikhawh ahcun a rannak in nupi tthit piak hi an duh mi a si…Parte cu mithar a si caah amah lawng inndang ah um colh awk atthatlo tikah caan khat karlak cu Cung Cung te inn ah um ding in Cung Cung nih cun an inn ah a van phanhpi ve…an inn an phanh bak in Cung Cung anu le a pa nih Parte an zoh ah hin an i lungsi tuk…an hmuh bal mi le an theih bal mi zong a si lo nain an mah fa bantuk te in an ruah i an dawt an tlaihchan colh.
Cuticun an pahnih te cun hmunkhat ah sianginn an kai sianghngakchia pawl cu ca an chimh hna i an i ton ka i an i duhnak zong cu nikhat hnu nikhat thlakhat hnu thlakhat a hung tthang chin lengmang ve i an i duhnak le an i dawtnak hi Hlanlio chan an chim Dar Din le Duh Mang le Zawl Tling le Ngan Bawm hna tuanbia i an i duhnak nakin a tthawng in a fek deuh lai tiah chanthar mi hna nih cun an titawn. Khrihfa tuanbi kan zohtikah hremnak a tam deuh le a fah deuh poah ahhin Khrifa mi hna hi an tthawng deuh i akarh zong an karh deuh lengmang tiah kan hmuh, sihmanhsehlaw duhnak ah hin cun cuticun a rak si ruam rua lo, ai duh mi hna kar ah khenkhamnak a um i an i duhnak le an i dawtnak a tthawn deuhdeuh poah ahcun khenkham tu hna zong hi an tthawng deuhdeuh ve ti a si. Minung kan nunnak ah hin zeihmanh hi duhning in thil a rak kal kho ve hrim rua lo peidik, asangbikmi duhnak le dawtnak te hmanh khemkham mi hna karlak ahcun duhning in hmankhawh a rak si rua lo. Cung Cung le Parte karlak zong ah hin khemkhamnak tete a rak um pah tawn ve. Aruang cu Parte ih a chung le hi an khua ah rinhchantlak mi, minih upat mi hna le ttihzah mi hna an si ve i Parte fangkhat te hi an i ngeih ve mi a si. Cutikah a nu le a pa le achungkhat dangdang zong nih hin mitfang fangkhat zoh in an i zoh mi a si i khuadang ah siang cachim rianttuan ding i a rak kal hmanh hi an rak duh piak lo mi a si. Sihmanhsehlaw cozah lei in an tuaktan mi thil a si caah al awk a ttha lo i a rak kal mi hi a si. Mi khuadang ah rianttuan chinchap, cu i tlangval hna va ngeih…mah khua mi te le ram mi te zong si fawn ttung lo an ti i Parte a chung le cu an thin ahung ngaingai. Cu caah Parte cu amah lawng umter an duh lo i azohkhenhtu ding ah an chungkhat (apyaw kyi) a si mi Parte ih a aunty cu an thlah piak i Parte sinah cun a va um…Parte ih a aunty a rak phanh in cun Parte zong cu Cung Cung te inn ah cun um awk a ttha ti lo i asawng (sayamah te umnak ca i an sak mi inn) ah a aunty he cun an um i Cung Cung he zong hin sianginn ah dah ti lo cun tonnak caan hi an ngei ve tuk ti lo…Cung Cung zong nih kan nih cu khenkham mi kan si ti a theih ve tikah Parte sin va kal i va len hi a duhtuk ko nain kal lo tein ai sum i a caan ah vairang ca tu an i kua tawn i an ingaihnak le an i duhnak cu an i chim tawn…
Tikcu le caan cu an hung liam chin lengmang ve i Cung Cung le Parte an i duhnak le an idawtnak zong cu a hung tthawng chin lengmang ve. Sihmanhsehlaw ruahlo pi’n chantiluan nih a hun phanh ve hna tikah Cung Cung cu ramdang kal ve ding in timhtuahnak a hung ngei. Parte cu Cung Cung ramdang kal ding in timhtuahnak a ngei ti thawng a theih tik ah a celh hrim lo, kan i ton caan hmanh asau rih ttung lo zeiah hme kata mah ticun ttian zai rel cu na timh e a van ti zawn ah khin apple hmin ko alo mi a biangno cungah cun dairial tibang amithli cu an hung luang thluahmah. Cucu thawng cu an hngakchiatlio ten ai daw ai kom mi a hawi nu amin ah Cin Cin timi nih a theih tik ah a zaang afak tuk i Parte cu a rak tlawn.
Cung Cung hi cozah lei he biaknak lei he pehtlai in rian a ttuan tik ah a rian a tam ngai i a rian he pehtlai in hin akhual tlawn atam i khuakhat le khuakhat a kal hi a tam…Voikhat cu ruahlo pi’n Cin Cin le Cung Cung cu an i tong… Cin Cin nih cun “hi Cung Cung na si lo maw?” avan ti vial ah khin Cung Cung zong nih cun, “Hi Cin Cin na si ve lo maw?” avan ti ve…an pahnih cun “si ee” an i ti veve. Parte a umpi mi nu hi sikaan (discipline) angei ngaingai mi a si ve, nain minung thi le sa he a nung ve mi a si caah voitampi cu Parte hmai ah hin zohdawhlo ngai in a um hi a tam pah ve.
Parte hi a aunty nih cun a uk ngaingai…sianginn kai caan te dah ti lo hi cu leng zong ah hin a chuahter duh bak lo…Sihmanhsehlaw Cin Cin cu mithar/khual a si caah Cung Cung te khuachung le dum le hau hna hmuh le khua cuanh hna a duh ve tik ah Parte nih dah ti lo ah zultu le kalpitu cu a ngeih ve lo tikah Parte he cun kal cu an hau…Cin Cin nih hin Parte le Cung Cung an sining an kong le an lam, an aunty nih a khenkham ning te hna hi a rak theih dih cikcek ve tikah cu ni cu akhunhyee/opportunity la zau in Cung Cung cu thawng a thanh colh ve… “khah tuchun hi Parte he nan khuachung ah len kan i tim, Parte le nangmah dah ti lo ah lenpitu zong cu ka ngei lo, cun nangmah le Parte ca zong ah caanttha a si rak chuak law Duhtlong nu te inn hmai khan rak kan hngak” tiah Cung Cung cu Cin Cin nih bia a cah… Cin Cin nih cun Parte ih a aunty cu “kha… hikhua hi kei zong ka voikhatnak ka phanh a si ve i lengchuah i khua cuanh le khuachung hmuh hna ka duh i zaangfahten Parte nih ka chuahpi sehlaw ka duh ko zeitindah si hnga”? tiah permission avan hal…Parte ih a aunty nihin asikhawh ahcun Parte hi sianginn kaiter lo awk hmanh ttha sehlaw sianginn zong a kaiter hnga lo titluk khin acongh i Cung Cung he hin a khenkham hna…Sihmanhsehlaw Cin Cin nih mahtin ningzak bute in le toidor bute in avan chimh ve tik ah aunty nih a al ngam ve lo i “aw a si ko va leng ko ulaw amahbalte zanlei tuan tu ah rak lawi te uh” tiah a van ti vial ah khin Parte cu innleng a phan manh cang…
Cung Cung zong cu Cin Cin nih bia acah ning bantukin cun Duhtlong nu te inn hmai cun a rak hngah ve hna…khenkham nak karlak ah duhtu pahnih hmunkhatte ah van iton ding khi na mitthlam ah van cuanter hmanh…ai kanu ka thlingzaa…tinak afawi te…hmakhatte cu Parte nih Cung Cung ton a duh pah lo (ngamhlo zong si kho men) aruang cu khenkham mi an si caah hin an iton lonak an mui hmanh an ihmuh lonak hi a sau pah…aruang bik cu sianginn kai lo a tam. Sihmanhsehlaw lungchung in iduh tuk mi le zeitikdah ton caan kan ngeih te lai ti iruah chih peng mi asi tikah hmunkhat um i zalam lentti lai an ruah ah kan itong sual lai lo ti lawng an ruat fawn…Cin Cin nih hin Duhtlong te inn pawng Hrai Hnem Par nu ih a tta hi a theih mi a um ve…Cin Cin zong cu nungak te a si ve tikah Cung Cung le Parte hmunkhat ah an duh mi bia le an ingaihnak bia an phai len lio i amah lawng an pawng ah um ding cu a celh ve hrim lo caah Hrai Hnem Par nu i a tta Pa Ling timi cu ai sawm ve….xoxo…Cuticun an pali te cun chunnitlak te Cung Cung te khuachung i nuamhnak a umnak hmun paoh le hmunhma zohrem, zohttha zohdawhnak paoh cu an kal dih i an i nuam tuk hna…Parte nih hin Cung Cung ramdang a kal ding ih itthen lan lai ding a ruah ah hin a rak celh hrimhrim lo ti alanghnak cu mahtluk hmunkhat te ah an um i an inuamh le duhpaoh in an um len ko lio ahcun, ruah lo pi’n Parte nihcun, “Cung Cung kata ramdang kal cu zeitikdah na thawh lai?” avan ti vial ah khin abiangno cung in dairial tibang amit thli te cu a hung luang thluahmah tthan i Parte ahngawng cu ruh ngei lo bang Cung Cung liang cung tehah a hung tlu ai…Cung Cung nih cun “ziah kadawt na mithli cu atlak ee ttap hlah ca ramdang kal zong cu ka kal thai lai tinak a si ttung lo, ka rak kir tthan ko la cu ta” tiah a van hnemh ve…Parte nih, “kata nangmah lo cun hika ah hin zeitin dah keimah lawng khua ka sak khawh lai, ka aunty nih le lengchuah chim lo sianginn kai hmanh a ka sianh tuk lo…nangmah lo ngai in kan neh hnu vialte van ttol tthan lai hi cu ka celh lai lo ee a van ti vial ahkhin …uhuh…uhuh…uhuh…tiah a ik cuahmah, “kafar Parte ttaptihlah kan caah Pathian nih khua a kan te ko lai”…tiah Cung Cung nih cun a hnemh… Pa Ling le Cin Cin zong cu i naihniam deuh in hun um ve nahrat cu anlakkar ah duhnak meikhu ahung khu pah thluahmah ve i an umnak hmun hi vanram bantuk ah an ruah ve cang…suimilaam le caan hi ai duh mi hna ca ko ah hin a rang khun mi a lo rua…Parte le Cung Cung ca zong ah cun ni le thla hi an liam arangkhun mi a lo ve i ruah lopi ah zanlei ni a hung liam thluahmah ve; innzuat satil le ramlak saram hna zong nih an mah le an riahnak ruuninn cu an hlam cio ve hna, siseh Cung Cung le Parte bal ruuninn hlam tim ai hna hlah an i duhnak le an idawtnak an bia adong kho ti lo…ninu aw liam rih hlah law ka dawt he tthenlai kan siang rih lo e tiin au len zong ah ninu ceu nih zei theihpiak thiam um hlah amah duh in aliam thluah mah ve…Pa Ling nih cun “kadua le khah zeitiawk kan ttha lo ahung mui pah thluahmah fawn cang i zaanlei zanriah cu kan mah inn ah kan ei hna lai i eidih tuin nan ttin te hna lai tiah a hun ti hna…midang zong nih cun aw a si ko an hun ti i Pa Ling te inn lei cu an hun panh thluahmah hna…Pa Ling hi hla lei (music) a huam ngai mi le hla ngaih lo in a um kho lo mi a si caah rawl an ei pah in hla phel (CD) pakhat a hun lak i ahun phunh…zeihla ko dah a si hnga tiah an hun ti lio ah khin minthang zaithiam awttha HniangHniang nih khing hluaimai in “Aw…tthen riangmang cang lai dawtmi nang le kei…aw…duhdawt bu i tthen cu afak tuk ee…duhlo dawtlo bu ih tthen si lo, nupa khenkham ruangah maw; cokhawhlo in lengdang sinah liam riangmang mu ttahniang aw” timi hla te cu ahun sak thluahmah ko…Parte cu ai sum kho ti lo a iik thluahmah ko…amawh hrimlo Parte caah zeitluk indah ava fah lai…
Tthen kan siang hrim lo e an ti cuahmah lio ah khin suimilam kal nih le a rang chin lengmang mi ko a lo i ruahlopin zan 8:00pm leng a hung phan manh…Cin Cin zong hi thaizing lei cun an khua ah kirtthan ding a si cang fawn i Cin Cin um ti lo hnu hin cun Parte hi Cung Cung he atubantukin leng chuah ih iton tthan ding hi cu a lam a um ti lo mi a si…Zeitiawkhmanh a ttha ti lo, kan zamlai ti tiang khin an thinlung ah cun a chuak men lai nain khua le ram le miphun nih upat mi le bochan veve mi an si caah cubantuk thil cu tuah le an duh fawn lo…an caah hin a har tileng hin cun chim ding a um ti lo…an biadonghnak i an chim ding micu ‘khah mangttha kun ne’ ti ding lawng bak khi ataang cang…sihmanhsehlaw cucu bia cu an caah chim a har tuk mi biafang a rak si hoi…cuti zeihmanh chim lo in an um peng ah le Pa Ling te inn ah ih awk an ttha fawn lo Parte a aunty nih a rak hngah tuk cang fawn hna, Parte nih cun aw fiang lo ngai khin “kata Cung Cung, nang cu a kal ding na si le zeihmanh a poi lo keimah tu a rung umrihding ka si caah tuanah lawi ka hau” avan ti cu a celh hrim lo a iik thluahmah ko…Cung Cung zong nih cucu bia a theih bak cun a celh ve lo i a mitthli bak a hung tla thluahmah ve…Parte cu atthutnak in hung thawh i Cung Cung kut tlaih mi te van thlah lai ding khi cu a ruat kho hrimhrim lo…siseh thlahlo awk a tthat fam lo cu ta…Parte cu a hung dir i “khah kata Cung Cung, Cungzingnu tu nih kan caah caanttha caanrem kan serpiak sehlaw nang le kei hmunkhat ah tile nga bang tthen ti lo in lengtti kho hmanh hlah u sih law…kan techin kan fapar tal ah i tong hram u sih law nang bal “Ttianzai rel ai kun mu ka dawt ka tta…”a van ti le caangka in fektthup ai tlaih cia mi a kut te cu a van thlah i an inn lei ahcun a tli thluahmah ai. CungCung zong cu acelh ve bak lo i, “Parte…”tiah avan au vial ahkhincun Parte cu Pa Ling te inhmai a liam thluahmah ve ai.
Cung Cung le Parte kong hi cattailtu hmuh ton mi chung in lakmi a si. Cung Cung ramdang in a rak kir tthan tik ah peh tthan kan i zuam te lai.
Lewis Cung Cinzah
Manila, Philippines
By: Lewis Cung Cinzah
Voikhat cu khuate pakhat ah a fel ngai mi fimthiamnak lei ah siseh, biaknak lei ah siseh an khuami nih an bochan i an upat ngai mi tlangval pakhat amin ah Cung Cung timi a rak um. A umnak hi khuate a si bantukin Cung Cung hi biaknak lei lawng siloin cozah he pehtlai in sianginn lei zong ah siang cachim tiang in an hman mi a si. Khuate kan ti cu an khuachung in cataang sang a phan mi le siang cachim a ttuan mi hna hi an tlawm ngai caah khua dang in siang cachimtu ding ah kyiang saya/sayamah te hi rak thlah piak an sitawn. Cung Cung te khua zongah hin amah Cung Cung pakhat lawng bak cu fimthiamnak lei ah bochan mi le toh mi a si caah voitampi cu amah lawng nih rian atei ve tawn lo. Cucaah Cung Cung bawmtu dingah tiin khua dang in siang cachim sayamah pakhat a si mi amin ah Parte timi cu cozah lei nih an rak thlah piak.
Nikhat cu Parte cu Cung Cung te khua a rak phan ding a si i Cung Cung nihcun va don ding khi a si. Cung Cung thinlung ah a um mi cu ka caah bawmtu ding in an rak thlah mi sayamah nute hi ai dawh hngamaw a fel hngamaw ti hi zan it kho lo tiang in a ruat cang. Tikcu le caan cu a hung liam thluahmah i Cung Cung nih Parte don ding ni le khua cu a hung phan. Cung Cung cu Parte don ding ahcun an khuatlang lei panh in a hun i thawh cuahmah ve. Tlawmpal a thut ah khin Parte cu zaang uai ngai khin Cung Cung te khuatlang cu a rak phan…Cung Cung nih cun hla nawnte khin Parte cu a hei hmuh… amui fiang in a hmuh hlan ah khin a lam kal ning le a thil hrukning te hna ahmuh caangka bakin Cung Cung cu a cuai colh ko. Parte cu duhsah nawnte khin a vunra thluahmah i Cung Cung sin cu arak phan…Cung Cung nih cun Parte cu “kan khua i siang cachimtu ding ah rak thlah mi cu nangmah hi na si maw?” tiah mirh nawn te khin avan hal i sayamah nute zong nih cun Cung Cung a hmuh le cangka in a dam dih mi a thabaatnak vialte mithmai he ‘aw ka si ko’ tiah a van ti ‘nadam ko lo maw’? an van i ti veve i an kut an i tlaih bak ah khin an pahnih in dat nih a laih veve mi hna bantuk khin an thinlung cu aum i an lakkar ah duhnak meikhu a khu thlauhmah ai…Cung Cung nih cun amah le amah cu theihternak (introduce) avan i tuah i “kei ka min cu Cung Cung ka si, kan khua ah keimahte lawng hi siangcachim ka si avan ti vial ah khin sayamah nute zong nih cun “kei ka min cu Parte ka si khatlei khua i aum mi ka si i nan khua ah siang cachimtu ding ah cunglei in thlah mi ka si” avan ti ah khin aning a zak pah i a hmai cu apple hmin mi te bangkhin a hung sen thluahmah… Cung Cung nih cun “a si ahcun hmunkhat ah rian kan ttuan tti ne la cu” avan ti i Parte nih alung thin chung in Cung Cung he hmunkhat rianttuan ti lai ding aruah i ai lungsi tuk mi cu amit hmai ah a hung lang i a ning a zak ngaingai manh…
Cuticun an khua tlangthluan cu kal tak in Cung Cung te inn lei tu an panh thluahmah…Cung Cung te chungkhar hi minung kho khuasa kho an si ve. Aruang cu chan tiluan nih a hun phanh ve hna i a unau pawl hi ramdang an phan pah ngawt dih ve i a mahte lawng hi a nu le pa zohkhenhtu ding ah inn an hngahter mi a si. Cozah rian he dangkhat, biaknak lei rian he dangkhat a si tikah khual a tlawn le a um lo a tam caah hin a nu le a pa le leh a chung khat dang zong nih hin asikhawh ahcun a rannak in nupi tthit piak hi an duh mi a si…Parte cu mithar a si caah amah lawng inndang ah um colh awk atthatlo tikah caan khat karlak cu Cung Cung te inn ah um ding in Cung Cung nih cun an inn ah a van phanhpi ve…an inn an phanh bak in Cung Cung anu le a pa nih Parte an zoh ah hin an i lungsi tuk…an hmuh bal mi le an theih bal mi zong a si lo nain an mah fa bantuk te in an ruah i an dawt an tlaihchan colh.
Cuticun an pahnih te cun hmunkhat ah sianginn an kai sianghngakchia pawl cu ca an chimh hna i an i ton ka i an i duhnak zong cu nikhat hnu nikhat thlakhat hnu thlakhat a hung tthang chin lengmang ve i an i duhnak le an i dawtnak hi Hlanlio chan an chim Dar Din le Duh Mang le Zawl Tling le Ngan Bawm hna tuanbia i an i duhnak nakin a tthawng in a fek deuh lai tiah chanthar mi hna nih cun an titawn. Khrihfa tuanbi kan zohtikah hremnak a tam deuh le a fah deuh poah ahhin Khrifa mi hna hi an tthawng deuh i akarh zong an karh deuh lengmang tiah kan hmuh, sihmanhsehlaw duhnak ah hin cun cuticun a rak si ruam rua lo, ai duh mi hna kar ah khenkhamnak a um i an i duhnak le an i dawtnak a tthawn deuhdeuh poah ahcun khenkham tu hna zong hi an tthawng deuhdeuh ve ti a si. Minung kan nunnak ah hin zeihmanh hi duhning in thil a rak kal kho ve hrim rua lo peidik, asangbikmi duhnak le dawtnak te hmanh khemkham mi hna karlak ahcun duhning in hmankhawh a rak si rua lo. Cung Cung le Parte karlak zong ah hin khemkhamnak tete a rak um pah tawn ve. Aruang cu Parte ih a chung le hi an khua ah rinhchantlak mi, minih upat mi hna le ttihzah mi hna an si ve i Parte fangkhat te hi an i ngeih ve mi a si. Cutikah a nu le a pa le achungkhat dangdang zong nih hin mitfang fangkhat zoh in an i zoh mi a si i khuadang ah siang cachim rianttuan ding i a rak kal hmanh hi an rak duh piak lo mi a si. Sihmanhsehlaw cozah lei in an tuaktan mi thil a si caah al awk a ttha lo i a rak kal mi hi a si. Mi khuadang ah rianttuan chinchap, cu i tlangval hna va ngeih…mah khua mi te le ram mi te zong si fawn ttung lo an ti i Parte a chung le cu an thin ahung ngaingai. Cu caah Parte cu amah lawng umter an duh lo i azohkhenhtu ding ah an chungkhat (apyaw kyi) a si mi Parte ih a aunty cu an thlah piak i Parte sinah cun a va um…Parte ih a aunty a rak phanh in cun Parte zong cu Cung Cung te inn ah cun um awk a ttha ti lo i asawng (sayamah te umnak ca i an sak mi inn) ah a aunty he cun an um i Cung Cung he zong hin sianginn ah dah ti lo cun tonnak caan hi an ngei ve tuk ti lo…Cung Cung zong nih kan nih cu khenkham mi kan si ti a theih ve tikah Parte sin va kal i va len hi a duhtuk ko nain kal lo tein ai sum i a caan ah vairang ca tu an i kua tawn i an ingaihnak le an i duhnak cu an i chim tawn…
Tikcu le caan cu an hung liam chin lengmang ve i Cung Cung le Parte an i duhnak le an idawtnak zong cu a hung tthawng chin lengmang ve. Sihmanhsehlaw ruahlo pi’n chantiluan nih a hun phanh ve hna tikah Cung Cung cu ramdang kal ve ding in timhtuahnak a hung ngei. Parte cu Cung Cung ramdang kal ding in timhtuahnak a ngei ti thawng a theih tik ah a celh hrim lo, kan i ton caan hmanh asau rih ttung lo zeiah hme kata mah ticun ttian zai rel cu na timh e a van ti zawn ah khin apple hmin ko alo mi a biangno cungah cun dairial tibang amithli cu an hung luang thluahmah. Cucu thawng cu an hngakchiatlio ten ai daw ai kom mi a hawi nu amin ah Cin Cin timi nih a theih tik ah a zaang afak tuk i Parte cu a rak tlawn.
Cung Cung hi cozah lei he biaknak lei he pehtlai in rian a ttuan tik ah a rian a tam ngai i a rian he pehtlai in hin akhual tlawn atam i khuakhat le khuakhat a kal hi a tam…Voikhat cu ruahlo pi’n Cin Cin le Cung Cung cu an i tong… Cin Cin nih cun “hi Cung Cung na si lo maw?” avan ti vial ah khin Cung Cung zong nih cun, “Hi Cin Cin na si ve lo maw?” avan ti ve…an pahnih cun “si ee” an i ti veve. Parte a umpi mi nu hi sikaan (discipline) angei ngaingai mi a si ve, nain minung thi le sa he a nung ve mi a si caah voitampi cu Parte hmai ah hin zohdawhlo ngai in a um hi a tam pah ve.
Parte hi a aunty nih cun a uk ngaingai…sianginn kai caan te dah ti lo hi cu leng zong ah hin a chuahter duh bak lo…Sihmanhsehlaw Cin Cin cu mithar/khual a si caah Cung Cung te khuachung le dum le hau hna hmuh le khua cuanh hna a duh ve tik ah Parte nih dah ti lo ah zultu le kalpitu cu a ngeih ve lo tikah Parte he cun kal cu an hau…Cin Cin nih hin Parte le Cung Cung an sining an kong le an lam, an aunty nih a khenkham ning te hna hi a rak theih dih cikcek ve tikah cu ni cu akhunhyee/opportunity la zau in Cung Cung cu thawng a thanh colh ve… “khah tuchun hi Parte he nan khuachung ah len kan i tim, Parte le nangmah dah ti lo ah lenpitu zong cu ka ngei lo, cun nangmah le Parte ca zong ah caanttha a si rak chuak law Duhtlong nu te inn hmai khan rak kan hngak” tiah Cung Cung cu Cin Cin nih bia a cah… Cin Cin nih cun Parte ih a aunty cu “kha… hikhua hi kei zong ka voikhatnak ka phanh a si ve i lengchuah i khua cuanh le khuachung hmuh hna ka duh i zaangfahten Parte nih ka chuahpi sehlaw ka duh ko zeitindah si hnga”? tiah permission avan hal…Parte ih a aunty nihin asikhawh ahcun Parte hi sianginn kaiter lo awk hmanh ttha sehlaw sianginn zong a kaiter hnga lo titluk khin acongh i Cung Cung he hin a khenkham hna…Sihmanhsehlaw Cin Cin nih mahtin ningzak bute in le toidor bute in avan chimh ve tik ah aunty nih a al ngam ve lo i “aw a si ko va leng ko ulaw amahbalte zanlei tuan tu ah rak lawi te uh” tiah a van ti vial ah khin Parte cu innleng a phan manh cang…
Cung Cung zong cu Cin Cin nih bia acah ning bantukin cun Duhtlong nu te inn hmai cun a rak hngah ve hna…khenkham nak karlak ah duhtu pahnih hmunkhatte ah van iton ding khi na mitthlam ah van cuanter hmanh…ai kanu ka thlingzaa…tinak afawi te…hmakhatte cu Parte nih Cung Cung ton a duh pah lo (ngamhlo zong si kho men) aruang cu khenkham mi an si caah hin an iton lonak an mui hmanh an ihmuh lonak hi a sau pah…aruang bik cu sianginn kai lo a tam. Sihmanhsehlaw lungchung in iduh tuk mi le zeitikdah ton caan kan ngeih te lai ti iruah chih peng mi asi tikah hmunkhat um i zalam lentti lai an ruah ah kan itong sual lai lo ti lawng an ruat fawn…Cin Cin nih hin Duhtlong te inn pawng Hrai Hnem Par nu ih a tta hi a theih mi a um ve…Cin Cin zong cu nungak te a si ve tikah Cung Cung le Parte hmunkhat ah an duh mi bia le an ingaihnak bia an phai len lio i amah lawng an pawng ah um ding cu a celh ve hrim lo caah Hrai Hnem Par nu i a tta Pa Ling timi cu ai sawm ve….xoxo…Cuticun an pali te cun chunnitlak te Cung Cung te khuachung i nuamhnak a umnak hmun paoh le hmunhma zohrem, zohttha zohdawhnak paoh cu an kal dih i an i nuam tuk hna…Parte nih hin Cung Cung ramdang a kal ding ih itthen lan lai ding a ruah ah hin a rak celh hrimhrim lo ti alanghnak cu mahtluk hmunkhat te ah an um i an inuamh le duhpaoh in an um len ko lio ahcun, ruah lo pi’n Parte nihcun, “Cung Cung kata ramdang kal cu zeitikdah na thawh lai?” avan ti vial ah khin abiangno cung in dairial tibang amit thli te cu a hung luang thluahmah tthan i Parte ahngawng cu ruh ngei lo bang Cung Cung liang cung tehah a hung tlu ai…Cung Cung nih cun “ziah kadawt na mithli cu atlak ee ttap hlah ca ramdang kal zong cu ka kal thai lai tinak a si ttung lo, ka rak kir tthan ko la cu ta” tiah a van hnemh ve…Parte nih, “kata nangmah lo cun hika ah hin zeitin dah keimah lawng khua ka sak khawh lai, ka aunty nih le lengchuah chim lo sianginn kai hmanh a ka sianh tuk lo…nangmah lo ngai in kan neh hnu vialte van ttol tthan lai hi cu ka celh lai lo ee a van ti vial ahkhin …uhuh…uhuh…uhuh…tiah a ik cuahmah, “kafar Parte ttaptihlah kan caah Pathian nih khua a kan te ko lai”…tiah Cung Cung nih cun a hnemh… Pa Ling le Cin Cin zong cu i naihniam deuh in hun um ve nahrat cu anlakkar ah duhnak meikhu ahung khu pah thluahmah ve i an umnak hmun hi vanram bantuk ah an ruah ve cang…suimilaam le caan hi ai duh mi hna ca ko ah hin a rang khun mi a lo rua…Parte le Cung Cung ca zong ah cun ni le thla hi an liam arangkhun mi a lo ve i ruah lopi ah zanlei ni a hung liam thluahmah ve; innzuat satil le ramlak saram hna zong nih an mah le an riahnak ruuninn cu an hlam cio ve hna, siseh Cung Cung le Parte bal ruuninn hlam tim ai hna hlah an i duhnak le an idawtnak an bia adong kho ti lo…ninu aw liam rih hlah law ka dawt he tthenlai kan siang rih lo e tiin au len zong ah ninu ceu nih zei theihpiak thiam um hlah amah duh in aliam thluah mah ve…Pa Ling nih cun “kadua le khah zeitiawk kan ttha lo ahung mui pah thluahmah fawn cang i zaanlei zanriah cu kan mah inn ah kan ei hna lai i eidih tuin nan ttin te hna lai tiah a hun ti hna…midang zong nih cun aw a si ko an hun ti i Pa Ling te inn lei cu an hun panh thluahmah hna…Pa Ling hi hla lei (music) a huam ngai mi le hla ngaih lo in a um kho lo mi a si caah rawl an ei pah in hla phel (CD) pakhat a hun lak i ahun phunh…zeihla ko dah a si hnga tiah an hun ti lio ah khin minthang zaithiam awttha HniangHniang nih khing hluaimai in “Aw…tthen riangmang cang lai dawtmi nang le kei…aw…duhdawt bu i tthen cu afak tuk ee…duhlo dawtlo bu ih tthen si lo, nupa khenkham ruangah maw; cokhawhlo in lengdang sinah liam riangmang mu ttahniang aw” timi hla te cu ahun sak thluahmah ko…Parte cu ai sum kho ti lo a iik thluahmah ko…amawh hrimlo Parte caah zeitluk indah ava fah lai…
Tthen kan siang hrim lo e an ti cuahmah lio ah khin suimilam kal nih le a rang chin lengmang mi ko a lo i ruahlopin zan 8:00pm leng a hung phan manh…Cin Cin zong hi thaizing lei cun an khua ah kirtthan ding a si cang fawn i Cin Cin um ti lo hnu hin cun Parte hi Cung Cung he atubantukin leng chuah ih iton tthan ding hi cu a lam a um ti lo mi a si…Zeitiawkhmanh a ttha ti lo, kan zamlai ti tiang khin an thinlung ah cun a chuak men lai nain khua le ram le miphun nih upat mi le bochan veve mi an si caah cubantuk thil cu tuah le an duh fawn lo…an caah hin a har tileng hin cun chim ding a um ti lo…an biadonghnak i an chim ding micu ‘khah mangttha kun ne’ ti ding lawng bak khi ataang cang…sihmanhsehlaw cucu bia cu an caah chim a har tuk mi biafang a rak si hoi…cuti zeihmanh chim lo in an um peng ah le Pa Ling te inn ah ih awk an ttha fawn lo Parte a aunty nih a rak hngah tuk cang fawn hna, Parte nih cun aw fiang lo ngai khin “kata Cung Cung, nang cu a kal ding na si le zeihmanh a poi lo keimah tu a rung umrihding ka si caah tuanah lawi ka hau” avan ti cu a celh hrim lo a iik thluahmah ko…Cung Cung zong nih cucu bia a theih bak cun a celh ve lo i a mitthli bak a hung tla thluahmah ve…Parte cu atthutnak in hung thawh i Cung Cung kut tlaih mi te van thlah lai ding khi cu a ruat kho hrimhrim lo…siseh thlahlo awk a tthat fam lo cu ta…Parte cu a hung dir i “khah kata Cung Cung, Cungzingnu tu nih kan caah caanttha caanrem kan serpiak sehlaw nang le kei hmunkhat ah tile nga bang tthen ti lo in lengtti kho hmanh hlah u sih law…kan techin kan fapar tal ah i tong hram u sih law nang bal “Ttianzai rel ai kun mu ka dawt ka tta…”a van ti le caangka in fektthup ai tlaih cia mi a kut te cu a van thlah i an inn lei ahcun a tli thluahmah ai. CungCung zong cu acelh ve bak lo i, “Parte…”tiah avan au vial ahkhincun Parte cu Pa Ling te inhmai a liam thluahmah ve ai.
Cung Cung le Parte kong hi cattailtu hmuh ton mi chung in lakmi a si. Cung Cung ramdang in a rak kir tthan tik ah peh tthan kan i zuam te lai.
Lewis Cung Cinzah
Manila, Philippines